T�p fakültesine ba�lad���mda bu soruyu bizlere ilk olarak t�p e�itimi ana bilim dal�m�zdan hocam�z Doç. Dr. Hakan Ertin �öyle sormu�tu: ‘�leride doktor oldu�unuzda belki günde 50-60 insanla muhatap olacaks�n�z. Peki size gelen onca insan sizin için bir mü�teri mi yoksa hasta m� olacak?’. Ben ve ço�u arkada��m�n akl�ndan: ‘Bu nas�l bir soru? Onlar tabi ki bizim hastalar�m�z ve bizim tek görevimiz onlar� iyile�tirmek �eklinde fikirler geçti. Ama hem hocam�z�n vermi� oldu�u örneklerle-özellikle ‘Ni�anta�� Paradoksu’- hem de oturup biraz hastaneleri ve özellikle sosyal medyay� takip etti�imizde maalesef görüyoruz ki hastalara adeta bir ‘mü�teri’ gözüyle yakla��lmas� çok yayg�nla�m��.
Ben bu soruyu ilk duydu�umda adeta afallam��t�m diyebilirim. Daha o derste defterime büyük harflerle yazd�m: ‘Hasta m� mü�teri mi?’. Belki sa�l�k alan�nda daha 5 ayl�k bir geçmi�i olan biri olsam bile bu sürede ne zaman hastaneye gitsem ne zaman bir doktor büyü�ümle konu�sam onlar� hep gözlemlemeye çal��t�m. Acaba onlar hastalar�na ne gözle bak�yorlar diye? Ve kendime göre bir cevap olu�turmaya çal��t�m. Soruya daha geni� bir perspektiften yakla�arak hastalarda mü�teri alg�s�n� uyand�ran faktörlerden konuyu ele almak istiyorum. Bu k�sa girizgâhtan sonra isterseniz yaz�m�za geçelim:
Benim mü�ahedelerime göre hastalarda ‘mü�teri’ alg�s� uyand�ran faktörler ikiye ayr�l�yor: Özel hastaneler, ilaç firmalar� ve maalesef baz� doktorlar.
Öncelikle kurum, kurulu� ve firmalar üzerinden gidelim isterseniz: Özel hastanelerden ba�lamak gerekirse ülkemizde 1191 hastaneden 355’i özel hastane statüsünde. Tahmin ediyorum ki hepimizin yolu bir �ekilde dü�mü�tür özel hastanelere. Gayet geni�, modern teknolojilerle donat�lm�� binalar�yla içimizi ferahlatan bu hastaneler eminim ki talep ettikleri yüksek ücretlerle ço�umuzun ula�mas� mümkün olmayan bir konumdalar. Ve maalesef ki imkân� olup gidenlerinde hasta s�ras� beklemekten kazand��� süreyi ‘Neye ne için bu kadar para ödüyorum?’ sorusuyla o zamanlar�n� kaybettikleri yerler. ’�u vezneden tahlil ücretini yat�r�n. Sonra soldaki vezneden rapor paras�n� yat�r�n…’ cümleleriyle adeta vezneler aras�nda mekik dokumak mecburiyetinde kald���m�z yerler. Bunlar�n yan�nda bir örnek vermem gerekirse geçti�imiz günlerde bir özel hastaneye gitti�imde duvarlarda sanki beyaz e�ya kampanyas� gibi ‘Check-Up’ta erken f�rsat 590₺!’ gibi ilanlar gördüm. Telefonlar�m�za gelen ‘Son f�rsat kaç�rmay�n!’ mesajlar� da cabas�. ��te bunlar hastalara, hasta yak�nlar�na kendilerine mü�teri gözüyle bak�ld���n�n i�aretleri asl�nda. Check-Up demi�ken geçti�imiz aylarda okudu�um bir kitapta Doç.Dr. Osman Elbek çok güzel bir tespit yapm��t�: ’Güçlü bir sa�l�k program� için sa�lam�n hastala�t�r�ld��� check-up programlar�n� mezara gömmemiz laz�m’ diyordu. Bence tamamen kalkmamal� ama fiyat�yla reklam� yap�lacak, hastalarda mü�teri alg�s� olu�turacak bir program haline de getirilmemeli. Özet olarak hastalarda mü�teri alg�s�n� olu�turan en önemli unsurlardan biri de özel hastaneler. Peki bu nas�l a��labilir? Asl�nda çok basit bir cevab� var. Özel hastanelerde hastalar�n bekledi�i tek �ey �u: Bize param�z için de�il insan oldu�umuz için de�er verdi�inizi davran�� ve hareketlerinizle gösterin bu kadar.
�sterseniz bir de ilaç sektörü k�sm�na bakal�m. Asl�nda bu durumu Dr. Ahmet Ayd�n hocam�z tek bir cümleyle özetliyor: ’Art�k günümüzde hastal�klara ilaç de�il, ilaçlara hastal�k aran�yor.’. Maalesef ki durum aynen böyle. Bu mesele belki sadece tek ba��na bir yaz�da al�nmas� laz�m ama durumun vahametinin anla��lmas� için sadece Dr. Ali R�za Üçer’in ‘Big Pharma Dünyay� Denetliyor’ makalesinden bir paragraf� iktibas etmek istiyorum: ‘Endüstrinin dev ilaç �irketlerinin ara�t�rmaya ay�rd��� kaynaklar, pazarlamaya ay�rd���n�n yar�s� kadard�r. Yeni ilaç geli�tirmekte zorlanan ilaç �irketleri mevcut ilaçlar�n pazarlamas�n� yo�unla�t�rarak karlar�n� art�rmaktad�r.’ Okumu� oldu�unuz üzere hastalar ilaç firmalar� için sadece sat�� raporlar�nda görmü� olduklar� say�lardan ibaret.
Bu k�s�m ilk faktör olan özel hastaneler ve ilaç firmalar�n�n politikalar�n�n belki de özetinin özetiydi. �sterseniz bir de i�in di�er taraf�na bakal�m: Doktorlar. Ülkemizde birçok liseli gencin hayali t�p fakültesinde okumak. Bunun çe�itli sebepleri var: Gelirinin iyi olmas�, sayg�n bir meslek olmas�, i� garantili olmas� gibi gibi ama as�l sebep bana göre insanlara faydal� olmak iste�iyle bu yola girmek olmal�. Ben inan�yorum ki bu niyetle doktor olmu� olan k�ymetli insanlar asla hastalar�na mü�teri gibi yakla�mazlar. Çünkü onlar�n gayesi kendilerine umutla, sa�l�klar�na kavu�mak arzusuyla gelmi� olan k�ymetli insanlara �ifa sunmak. Ayr�l�k demi�ken divan edebiyat�m�za bir kulak verelim isterseniz. Fuzuli diyor ki:
�ifâ-y� vasl kadrin hecr ile bimâr olandan sor
Zülâl-i �evk zevkin te�ne-i dîdar olandan sor
Hayati �nanç hocam�n tabiriyle ‘Türkçeden Türkçeye çevirmem gerekirse’ : Üstat diyor ki sen ayr�l���n ne demek oldu�unu bilemezsin. Kavu�man�n nice bir �ifa oldu�unu, ayr�l�k ile hasta olandan sor. Bir içim suya benzer tatl� duda��n lezzetini, yüzünü görmeye susayandan sor.
O güzel kelimelerle ne güzel terennüm etmi� üstat. ��te sa�l���n�n ayr�l�k ac�s�yla yan�p tutu�an bu insanlar�n doktorlar�ndan bekledikleri tek �ey kendilerini �ifaya kavu�turmas�. Doktorlarda bu ayr�l�k ac�s�yla yan�p tutu�an hastalar�na bu gözle yakla��rsa inan�n ki ne hasta için doktor ‘parac�’ ne de doktor için hasta ‘mü�teri olur’.
Hepimizin sa�l���m�z�n ayr�l�k ac�s�n� hiç çekmemesi temennisiyle…
4 Comments
Hiranur A.
17 February 2019 19:28Salih
17 February 2019 21:40Salih
17 February 2019 21:40Hiranur A.
18 February 2019 09:40